Sjoukje van de Kolk van Simplify Life

Elke maand zoomen we in op het verhaal van een vrouw die een draai gaf aan haar carrière. We leven vanuit een gephotoshopte versie van de werkelijkheid, zegt Sjoukje van de Kolk.

Hoe is het allemaal begonnen? Met het Simplistisch Verbond van Koot & Bie?
“Nee, haha! Dat denken wel meer mensen van onze generatie. Mijn leven is een zoektocht naar goed leven. Daar denk ik altijd veel over na. Ik heb ook de neiging m'n leven heel erg vol te proppen, veel te willen en te moeten.”

Hoe uit zich dat? Wat heb je allemaal gedaan?
“Ik heb taal- en literatuurwetenschap gestudeerd. Daarna ging ik meteen door met de volgende studie, communicatiekunde. Ondertussen had ik al een baan, werkte ik ook op de universiteit en was ik veel aan het sporten. M'n agenda zat helemaal dichtgeplamuurd. In de jaren tachtig was hard werken de norm, zeker in het communicatiewereldje waarin m'n vriend en ik werkten. Het was het begin van het yuppentijdperk. Ik ben van de zogenoemde verloren generatie, dus je wilde alles doen om niet werkloos te worden. Later werkte ik voor een Amerikaans bedrijf, waar keihard werken al helemaal van je werd verwacht.”

Ik ben ook van de verloren generatie, maar was eerder een vrolijke doemdenker: als de bom valt kun je maar beter van je korte leven hebben genoten.
“Ja, dat leefde toen ook, met punk en Doe Maar, maar wij wilden ons juist bewijzen, en zorgen dat je die baan houdt. Je moet het natuurlijk ook van huis uit meekrijgen. Het zal wel iets met mijn calvinistische achtergrond te maken hebben: een mens moet hard werken; ledigheid is des duivels oorkussen. Dat krijg je met de paplepel ingegoten. Mijn man komt uit het katholieke Brabant en heeft meer zo'n houding dat je moet doen wat je leuk vindt.”

Hoe uitte dat strenge arbeidsethos zich op je werk?
“In 1993 heb ik m'n eerste kind gekregen. Tijdens mijn zwangerschapsverlof heb ik voor een deel gewoon doorgewerkt. Met heel veel moeite kon ik daarna één dag per week ouderschapsverlof krijgen. Dat was zwaar. Ik woonde in Utrecht en werkte in Amsterdam. Ik ging om zeven uur de deur uit, en het werd me kwalijk genomen dat ik tegen vijf uur wegging om m'n kind van de crèche op te halen. Toen begon ik te twijfelen waar ik nou mee bezig was. Daar komt bij dat ik werkte in de IT, maar dat staat zo ver af van het echte leven. Waar gaat het over?”

“Toen ik nog een kind kreeg ben ik ontslagen. Een tweede kind: hoe haalde ik het in m'n hersens? Dat werd natuurlijk niet letterlijk zo gezegd, maar een collega van me met een baby werd ook ontslagen. De rechter heeft ons gelijk gegeven, en we hebben een forse schadevergoeding gekregen. Wat een wereld, dacht ik. Je zet je met hart en ziel in voor zo'n bedrijf, en dan word je gewoon gedumpt.”

Dus toen brak dat besef door?
'Niet meteen; het heeft toch nog een tijd geduurd voor het kwartje echt gevallen was. Je hebt de neiging in een bepaald stramien door te gaan. Je zit in die tredmolen. Je hebt allerlei verwachtingen en andere mensen hebben verwachtingen van jou. Ergens weet je wel dat je niet goed bezig bent, maar het is heel moeilijk daar onderuit te komen. “We denken dat we veel dingen moeten. Het is lastig om te zien dat het een overtuiging is die dat zegt, en dat veel dingen helemaal niet hoeven. Helaas denken mensen niet zo rationeel. We worden geleid door beelden. We leven vanuit een gephotoshopte versie van de werkelijkheid, hoe het zou moeten zijn. Ik noem dat een streefleven. Het is lastig het leven te ervaren zoals het werkelijk is. Dat voedt onvrede; het wordt steeds moeilijker tevreden te zijn met wat je hebt en wie je bent. In de documentaire 'Beperkt houdbaar' zegt een fotograaf dat er niet één foto in een glossy staat die niet gemanipuleerd is. Boven de 45 heb je al helemaal afgedaan.”

“De zogeheten power-feministe Heleen Mees, die zelf geen kinderen heeft, vindt dat alle vrouwen fulltime moeten werken, zeker hoger opgeleide vrouwen. Dat vind ik kwalijk, want zij stelt als ideaal dat je het allemaal maar moet kunnen en doen. Alleen dan zou je succesvol zijn. Als je dat niet kunt, voel je je dus een loser. Dat is de verbale vorm van die gephotoshopte beelden.
“Het is ook zo opportunistisch, want nu de arbeidsmarkt krapper wordt moeten alle vrouwen ineens aan het werk. Er komt nu zelfs een overheidscampagne voor kinderopvang, omdat veel ouders daar moeite mee hebben. Vroeger ging het nog om het promoten van de eerlijker verdeling van het huishoudelijk werk tussen mannen en vrouwen, maar dat bleek niet zo te werken. Daar kan ik me vreselijk aan ergeren. Het is puur economisch gedreven. Clinton zei al: 'It's the economy stupid!' Gelukkig zijn er ook economen die een tegengeluid laten horen.”

Er is ook een overheidscampagne geweest tegen het opzadelen van kinderen met teveel verplichtingen.
“Ja, dat streefleven zie je ook terug in de opvoeding van kinderen. Ouders willen dat kinderen zich helemaal ontplooien, en dus al hun mogelijkheden benutten. Daardoor worden hun levens ook volgepropt. Voor ouders is het een kwestie van status als je kind het goed doet. Vooral hoger opgeleide ouders willen dat hun kinderen minstens naar de havo gaan. Desnoods gaan ze naar bijles. Alsof het vmbo zo slecht zou zijn, terwijl kinderen ook gelukkig kunnen worden als bakker of kapper.”
“Een van de boodschappen van SimplifyLife is: laat los! Je kunt het leven niet volledig naar de hand zetten. Er gebeuren ook onvoorziene dingen, en dingen waar je ongelukkig van zou kunnen worden. En ongelukkig zijn mag ook niet!”

Je kunt wel alles loslaten, maar het hoort ook bij het leven om dromen te hebben en na te streven. Zonder ambities is het leven heel vlak. Van dat streven kun je ook genieten. Kijk maar naar sporters.
“Zeker, dat ontken ik ook niet. En ik pleit er ook niet voor om ontslag te nemen. Het bereiken van iets geeft voldoening. Dat is het mooie van onze maatschappij, waarin zoveel mogelijk is. Maar de keerzijde is dat het vaak als verplichting wordt gezien. Want als alle mogelijkheden voor je openliggen, ben je totaal verantwoordelijk voor wat je doet. Als het dan niet lukt ben je een loser.Het gaat om dat heilige moeten. Ons uitgangspunt is dan ook dat je moet durven te kiezen. Kies gewoon! Je komt er vanzelf wel achter of je een goeie keuze hebt gemaakt. Als het schip strandt zie je wel weer verder. Maar veel mensen zijn eindeloos aan het tobben en wikken en wegen. Dat zie je al met het uitzoeken van een bankstel, maar ook met de keuze voor scholen, huizen, banen en relaties. Het is allemaal wel begrijpelijk, maar het gebeurt steeds vanuit zo'n ideaalbeeld. We zitten vol angst om daar niet aan te voldoen.”

Wat doe je hier nou concreet aan met SimplifyLife?
“We hebben een website met tips en interviews. En een webmagazine, onze nieuwsbrief. Ik hoop dat het helpt iets te veranderen. We – redacteur Karin Bosveld en ik – proberen zoveel mogelijk mensen te bereiken; dat is onze primaire motivatie. Ik verdien er vrijwel niets mee. We hebben nu één adverteerder, voor visoliepillen. Dat was naar aanleiding van een artikel over de ideeën van de Franse psychiater David Servan-Schreiber.”