is a world fit for everyone. Paula Ingelse was op 25 juni jl. de hele dag aanwezig bij het congres 'Ruimte voor Ouderschap'. Ze schreef er een prachtig verslag over; Bij thuiskomst toont haar oudste zoon zijn weektaak aan mamma: ‘Kies de voorwerpen die bij de vader, de moeder en de baby passen’. De braverd heeft de baby, het strijkijzer, de sloffen (!), de krant en de stofzuiger bij moeder gezet. En vader? Hij krijgt de pijp, de grasmaaier, de auto, de heggenschaar en godzijdank ook de wasmand….Lees hier het verslag! /n
‘A world fit for children is a world fit for everyone’ was het motto van het congres ‘Ruimte voor ouderschap’ dat op 25 juni plaatsvond in het ruimtelijke Muziekgebouw aan het IJ. Dit congres wil het belang onderstrepen van maatschappelijk inbedding en waardering van ouderschap als verantwoordelijke ‘arbeid’.In het belang van het welzijn van kinderen en een sociaal menselijk milieu. Dit zou aansluiten bij het gezonde verlangen naar menselijke maat en kwaliteit van leven.
De lijst van sprekers klinkt als muziek in de oren én verveelt geen seconde. Misschien komt dat ook wel omdat ik in de zaal zit als moeder, als professional, als medewerker als zelfstandige. En tegelijkertijd denk ik dat dat ook wel heel veel rollen zijn die ik vervul zo tussen de was, de laptop en de luiers door. De zaal is voornamelijk gevuld met witte fitte mensen (gepikt van Roos Wouters) en meest vrouw, hier en daar een zuigeling. Yoeri Albrechts is de gespreksleider van de dag en geeft richting aan het debat rond de invloed van de overheid met betrekking tot de opvoeding van kinderen. Wat heeft het kind nodig van de overheid en hoe komen de vastgelegde rechten van kinderen concreet tot uiting in de samenleving? Niet voldoende in ieder geval stelt Jan Willems, bijzonder hoogleraar rechten van het kind, er zijn teveel huiveringwekkende verhalen over kindermishandeling en met te veel kinderen gaat het niet goed, meer inmenging van de overheid zou op zijn plaats zijn. Bas Levering, lector algemene pedagogiek, waakt voor al te veel spruitjeslucht en bemoeienis maar zoekt een middenweg. Hij vraagt al jaren aandacht voor het gezin maar dat werd altijd gezien als een tuttig onderwerp. En nú wordt iedereen aangesproken op het wellicht ontbreken van opvoedvaardigheden en de gevaren die kinderen zou lopen. Het grootbrengen van je kinderen is iets voor ouders en de overheid mag niet achter de voordeur komen. Toch een beetje meer spruitjeslucht dan? Ja, terug naar goedwerkende netwerken zoals de leerkracht die vroeger vanzelfsprekend huisbezoeken aflegde. Sprekend is het voorbeeld dat gegeven wordt dat een gezin in de huidige sociaal economische situatie in een doos wordt gestopt en het verder maar mag uitzoeken. Buitenspelen? Dieren in de dierentuin hebben meer ruimte. Auto’s op de weg hebben meer vierkante meters. Ik word er een beetje somber van. Nog meer beelden komen naar voren bij het volgende panel als dat wat kinderen nodig hebben geconcretiseerd wordt: Het tien weken oude kind dat met een gestresste moeder, een wiebelende hoofd in een maxi cosi op het kinderdagverblijf wordt neergezet en hé weer een andere leidster vandaag, en de moeder die met zweet op haar rug en op haar werk een bezemkast induikt om een paar druppels te kolven.
Want wat hebben kinderen nodig?
Kinderen worden geboren en geven het vertrouwen aan jou dat jij als ouder voor ze mag zorgen. De ouder is de persoon die met het kind een band moet aangaan en hem vertrouwt moet maken met het leven. Voor een gezonde ontwikkeling is dan ook een omgeving nodig waar ouders signalen van kinderen goed kunnen lezen en beantwoorden. Dit zijn dan positieve ervaringen voor het kind en indien kinderen meer van deze ervaringen hebben in stressvolle tijden dan herstellen ze sneller en zal de zelfregulatie beter functioneren. En die zelfregulatie is belangrijk bij een gezonde ontwikkeling en kan zelfs van invloed zijn op het leervermogen. Ha! een dankbaar onderwerp, en het duurt niet lang of de eerste vragen worden gesteld aan experts rond stress bij kleine kinderen: Is een crèche een stressvolle omgeving? Dús meer dan drie dagen mag een kind niet naar de crèche? Twee leidsters op een groep zijn dus niet goed? Het is niet moeilijk om de geschetste scenario’s en schrikbeelden van slechte crèches en uitgeputte moeders zielig te vinden. De onderzoeken zijn er, de vraag is wie spreek je er op aan dat het zo gaat, waarom wordt er zo economisch gedacht en niet aan het welzijn van het kind? Er moet veel meer geïnvesteerd worden in opleiding over ontwikkeling van kinderen, meer vaste leiding op een groep en meer ruimte en aandacht voor fase van het kind.
En de ouders?
Deze hebben rust en ruimte nodig volgens Jan Alfrink van de Academie voor Ouders. Innerlijke rust om te genieten van je kind dat naar beestjes kijkt en alle drempeltjes van de straat wil uitproberen. Bezig zijn met het geluk van kleine dingen en Tun Fun laten voor wat het is. Helemaal naar mijn idee en invalshoek in mijn werk. Kinderen verdienen echte aandacht en soms ook echt om met rust gelaten worden. Probeer niet als ouder de hele dag bezig te zijn met het gelukkig maken van je kind. Ze worden er gek van!
En de werkende ouders in Nederland?
Het schrikbeeld wordt geschetst van een maatschappij waarin iedereen 40 uur werkt, alles is aangepast op veel en meer werken. Beide ouders zitten op 80 uur. De Finse Anne Luoma zegt dat juist de Finnen eens de Nederlandse deeltijd moet komen bekijken. Ja, natuurlijk is er dat hele lange verlof van 10 maanden voor iedere moeder, dat zou natuurlijk ook in Nederland de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Maar de lichte zweem van spruitjeslucht die in Nederland hangt, de gemoedelijkheid is eigenlijk wel prettig. De maatschappij kan in Finland juist erg zakelijk en koel overkomen. Beatrijs Smulders geeft het nog een keer aan: aan de poten van de moederschapcultus wordt gezaagd door het heersende mannelijke arbeidsethos en het is juist een hoge vorm van emancipatie om deeltijd te kunnen werken. Ja, ja, denk ik -een slimme meid- zó ben ik niet opgevoed! Want een slimme meid moest onafhankelijk zijn en een bèta studie doen.
En wat is nu beter? Vroeg of laat kinderen krijgen?
Ik ben verbaasd over het feit dat er wordt gezegd dat oudere ouders minder opvoedkundige problemen zouden kunnen tegen komen. Ik ben het daar niet mee eens. Ik denk dat de aard van de problematiek anders is. Het project kind, compleet met ontwikkelaar, geldschieter en plan komt denk ik meer voor bij ouders die later kinderen krijgen. Deze kinderen moeten veel meer in hun geplaveide en geplande leven passen en dat accepteert geen een kind. Ik merk in mijn praktijk dat oudere ouders meer moeite hebben met het omgaan met teleurstellingen en nee zeggen. En dat grenzeloos en zogenaamd projectmatig opvoeden voor veel uitputting en ontevreden kinderen en ouders zorgt.
Waar zit de oplossing dan in, waar moet je voor kiezen?
Wanneer doe je het goed voor je kind, voor jezelf en voor de maatschappij? De kraamverzorgster Jelka Jungslager weet het: er wordt te weinig naar gevoel en intuïtie geluisterd. Naast het meer volgen van je intuïtie wordt er te weinig een beroep gedaan op de vader. De aandacht moet wordt verlegd naar het ondergeschikte vaderschap. De arme man wil wel (oh ja?), maar wordt niet betrokken. De kraamzorg richt zich op de pasgeboren moeder. Nanneke Quick- Schuit, eerste kamerlid voor de SP zegt: vertel vaders wat ze moeten doen! Zorg dat ze wel aan het kind kunnen en mogen komen. Vrouwen zouden het meer mogelijk moeten maken om het aantrekkelijk te maken om te participeren: Kijk schat, zo zou ik het graag willen, dan wordt het alleen maar beter thuis! In de emancipatienota van Plasterk wordt met geen woord gerept over wat de vader nu eens zou kunnen doen, alleen moeders moeten in beweging komen, daar zou wel eens een supplement op kunnen worden uitgebracht is de algemene opvatting vanuit de zaal.
En het bedrijfsleven?
Het woord is aan 3 mannen in grijs pak… De Rabobank bij monde van Bart Jan Krouwel probeert een voortrekker te zijn in deze taaie materie. Edwin Winter van &Samhoud geeft aan dat in zijn bedrijf vaders er twee maanden tussen uit mogen. Dit levert op de lange termijn alleen maar meer omzet op. Geredeneerd vanuit verbetering van de concurrentiepositie en niet vanuit een filosofie over hoe je in het leven wil staan, houdt een dergelijke USP niet lang stand is de mening van Jurgen Claassen, filosoof en voorstander van de 30-urtige werkweek voor iedereen. Nee zegt de bank, vanuit het bedrijfsleven zou veel meer moeten worden gedacht aan man en vrouw als allebei een economische factor.
En als vrouwen nu toch liever zorgen en mannen kostwinner willen zijn dan moet dat toch kunnen?
Iemand roept verschrikt uit de zaal, ja maar dan wordt weer direct ingespeeld op de natuurlijk eigenschappen van vrouwen om te zorgen en dan is de strijd voor niets geweest! Christine Brinkgreve is daar duidelijk in: ‘Nee, volg nu eens de voorkeuren in plaats van de gelijkheid. De emancipatiestrijd was nodig om gelijkheid te verkrijgen. Maar dat gelijkheidsdenken kun je niet in een mal duwen terwijl er verschillen in voorkeuren zijn.
Goed ouderschap komt van gelukkige ouders en moet zich kunnen richten op gelukkige kinderen en niet op een zwetende en eeuwig onrustvoelende ratrace waarbij iedereen tekortschiet en te weinig krijgt.
Op deze manier raken we nog verder in de knel, ouders en kinderen en de maatschappij. Wat een eensgezindheid. Dit wordt ook nog benadrukt door prachtige liedjes van Paul van Vliet die bij iedereen een gevoelige kindersnaar weet te raken en door Hester Macrander die weergaloos treffend bijna iedere ouder in de zaal op het podium weet neer te zetten. We gaan los van de bekende structuur, de filosofie van de werkweek moet omgegooid worden! Zoals het mooi gezegd wordt door Rutger Claassen, filosoof, het collectieve ritme van de samenleving moet veranderen. De economische vooruitgang moet getemperd worden, niet harder of hoger of meer? Maar meer ruimte in de breedte! Maar hoe? Linda Woudstra weet het wel, de revolutie kan worden aangewakkerd door burgerlijke ongehoorzaamheid. En dat is volgens velen het antwoord. Op het juiste moment, op de juiste plaats kunnen wij als ouders op deze manier duidelijk maken dat de koers anders moet zijn en dat we deze zelf kunnen invullen.
Terwijl we nog snel (oppas moet naar huis!) een drankje drinken uitkijkend over het weidse IJ bedenk ik me dat niemand zich heeft aangemeld om deze burgerlijke ongehoorzaamheid te organiseren. Toch even bellen met Linda. Bij Regeltante.nl vinden alle initiatieven en ideeën hun weerklank. Aan de ene kant via het faciliteren in hulp op allerlei manieren en kwaliteit in kinderopvang. En daarnaast probeert Regeltante.nl een gemeenschap te creëren waarin iedereen zijn ideeën en opvattingen kan plaatsen en aan kan bieden. Een groot netwerk dat steeds meer zijn beslag krijgt en op het juiste moment in een nieuw collectief ritme zal passen.
